بررسی دوره بندی تاریخی ـ کالبدی مسجد جامع هفتشویه از منظر مطالعات تطبیقی

Authors

  • مهدی رازانی استادیار، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنراسلامی تبریز
Abstract:

بناهای مذهبی از دوران پیش‌ازتاریخ تا زمان حاضر نقش مهمی در تشکیل عناصر ساختاری شهرها، سکونتگاه­ها و حتی روستاها ایفا نموده­اند. به‌طوری‌که کاوش­های باستان­شناسی و شواهد موجودِ تاریخی نشان می­دهند؛ معابد و اماکن مذهبی در دوره­های قبل از اسلام همواره یکی از مراکز کانونی تجمع مردم برای انجام مراسم آیینی بوده­اند. استان اصفهان یکی از مناطق مهم تاریخی کشور در تمامی ادوار آنست که بناهای بسیاری در آن همچنان ناشناخته باقی مانده­اند. یکی از آثار بسیار مهم در شهر اصفهان، مسجد جامع هفتشویه واقع در شمال­شرق اصفهان (ناحیه قهاب) است. با توجه به معماری چند دوره­ای این بنا، عدم معرفی آن و دوره­های ساخت مسجد و نیز فقدان کتیبه تاریخ ساخت بنا، انجام پژوهشی منسجم و مستقل در این رابطه ضروری به­نظر می­رسد. بنابراین پژوهش پیشِ رو در تلاش است تا با توجه به شواهد تاریخی، باستان­شناسی، معماری و مطالعات تطبیقی به معرفی و شناسایی دوره­بندی تاریخی و کالبدی مسجد جامع هفتشویه بپردازد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که مسجد جامع هفتشویه یکی از مساجد مهم شمال شرق ناحیه اصفهان در قرون میانی اسلامی بوده است که بسیاری از مورخان به این مسجد و اوج حیات آن در دوره سلجوقی اشاره داشته­اند. علاوه بر آن­ دو دوره مهم سلجوقی و ایلخانی در ساخت مسجد جامع هفتشویه قابل شناسایی بوده که با توجه به نوع نقشه بنا، مصالح به­کار رفته در آن و مطالعات تطبیقی، تشخیص داده می­شوند. پژوهش پیشِ رو با روش توصیفی ـ تحلیلی و تحقیقی ـ تاریخی در کنار استفاده از مقایسۀ تطبیقی انجام شده که در آن علاوه بر فعالیت­های میدانی (بررسی تاریخی ـ کالبدی بنا و معماری آن، تهیه عکس، پلان، طرح سه­بعدی و مقایسه تطبیقی با نمونه­های مشابه) از منابع مکتوب نوشتاری (گزارش سیاحان، مورخان و پژوهشگرانی­ که در این زمینه تحقیق نموده­اند)، نیز استفاده شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دوره‌بندی تاریخی کالبدی مسجد جامع ساوه

SAVEH JAME mosque was erected in different periods like Isfahan's and Ardestan's Jame. Consideration of these constructions provides a lot of information about Iranian architecture evolution. Therefore, scholars analyze and separate the historical and physical periods in these buildings to understand Iranian architecture and the process of conversions correctly, based on historical method. Main...

full text

مطالعه تناسبات، ساختار و نقشمایه‌های محراب مسجد جامع هفتشویه

تزیینات گچ‌بری محراب هفتشویه با توجه به طرح و فرم، در ردیف محراب‌های شاخص دوره ایلخانی قرار دارد. اکثر بررسی‌های صورت گرفته به توصیف کلی این محراب، تاریخ اجرا و یا محدوده تاریخی آن پرداخته و کمتر به نقشمایه‌های تزیینی، نسبت‌های طلایی و ساختار و روابط هندسی در به کارگیری آنها، توجه کرده‌اند. سؤال‌هایی که برای دستیابی به هدف می‌توان مطرح کرد عبارتند از: «انواع نقشمایه‌های به‌کارگرفته شده در این م...

full text

تحلیل ساختار فضایی- کالبدی مسجد جامع اردستان با تفکیک لایه‌های تاریخی

Abstract The Seljuk period is one of the most brilliant periods in the history of Iran architectural art. Many instances of such architectural works can be found in Isfahan, the political and cultural capital of Iran. Following the political and religious developments in capital, Ardestan considered as one major active center. This led to some changes in Jame Mosque of Ardestan over the time. J...

full text

بررسی تطبیقی طرح و نقش منبر مسجد جامع نایین و منبر مسجد جامع سوریان

در صنایع دستی، نقوش همواره جایگاه خاصی داشته‌اند؛ از آثار منقوش بر سفالینه‌های تمدن‌های کهن گرفته تا دست‌ساخته‌های امروزین. در این میان، مطالعه تطبیقی نقوش منبرها و روابط بین آنها، علاوه بر شناسایی ارزش‌ این آثار، زمینه‌ساز پژوهش‌های دیگر نیز خواهد بود. این پژوهش بر آن است تا چگونگی و میزان ارتباط بین طرح‌ها و نقوش منبر مسجد جامع نایین و منبر مسجد جامع سوریان را ـ که در قرن هشتم هجری ساخته شده ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 10

pages  141- 174

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023